Jak inwestować w akcje?

Jeśli chcesz wiedzieć jak inwestować w akcje, jesteś we właściwym miejscu.

Akcje to jedna z najpopularniejszych kategorii inwestycji. I słusznie. Ze względu na swój profil ryzyka, powinny stanowić ważną część zdecydowanej większości portfeli inwestycyjnych.

Akcje, w przeciwieństwie do obligacji i innych bezpiecznych instrumentów pozwalają uzyskać teoretycznie nieograniczone zyski. Jednocześnie, przy w miarę podstawowych umiejętnościach można również rozsądnie zarządzać ryzykiem. Oczywiście ryzyko jest bez porównania większe, niż przy obligacjach lub na lokatach, ale właśnie o to chodzi.

Akcje w portfelu inwestycyjnym są po to, aby generować nieco wyższy zwrot przy nieco większym ryzyku:

Ponadto (a może przede wszystkim) inwestowanie w akcje jest bardzo proste. Akcje są wystandaryzowane i dzięki temu można nimi łatwo obracać na giełdzie. Pozwala to z jednej strony bardzo łatwo je nabyć, wystarczy konto maklerskie. Z drugiej strony, można też je równie łatwo sprzedać przy rozsądnych kosztach transakcyjnych.

Z poniższego artykułu dowiesz się:

• Czym są akcje? Skąd się wzięły, dlaczego to wygodny instrument inwestycyjny i czym jest giełda.
• Jak grać na giełdzie?
• Jak wycenić akcje?
• Jakie są strategie inwestowania w akcje?

Czym są akcje i jak w nie inwestować?

Najogólniej mówiąc, akcje to cząstki własności spółki. Z perspektywy prawa, akcje to papiery wartościowe (często zapisy w elektronicznej ewidencji), które dokumentują prawa i obowiązki akcjonariusza – współwłaściciela spółki. Co bardzo istotne, prawa są związane z akcją, a nie z jej właścicielem. Sprzedając akcje, sprzedajesz również te prawa.

Jakie prawa wynikają z posiadania akcji? Przede wszystkim prawo do udziału w wypłacanym zysku (czyli dywidendzie). Ponadto, w razie likwidacji akcjonariusz ma prawo udziału w pozostającym majątku – czyli także zysku, który nie został wcześniej wypłacony w dywidendzie.

Poza prawami majątkowymi powyżej, akcjonariuszowi przysługują także prawa korporacyjne. Są to prawa pozwalające na ograniczanie wpływanie na działalność spółki, głównie poprzez prawo głosu na walnym zgromadzeniu. W praktyce inwestycyjnej, zwłaszcza dla osób indywidualnych, prawa te nie mają istotnego znaczenia.

Inne formy inwestowania w akcje

Klasycznym instrumentem inwestycyjnym, ze względu na dostępność i łatwość zawierania transakcji stanowią akcje notowane na giełdzie. O nich też jest ten artykuł. Jednak warto wiedzieć, że są także inne instrumenty pozwalające uzyskać „ekspozycję” na akcje, czyli profil zwrotu/ryzyka podobny do akcji.

Są to z jednej strony liczne instrumenty pochodne, najczęściej futuresy i opcje. Ich ceny w dużym stopniu zależne są od ceny jakiejś akcji.

Mogą one stanowić ciekawy instrument zarządzania ryzykiem. Pozwalają zarówno to ryzyko ograniczyć (hedging), jak i zwiększyć (dźwignia). Tak czy inaczej są to raczej zaawansowane narzędzia, które mogą przynieść więcej szkód niż pożytku dla niedoświadczonego inwestora.

Oczywiście, jak w większości przypadku, zamiast samemu inwestować w akcje można uzyskać podobny efekt inwestując w fundusze akcyjne. Wybór jest dość duży i można inwestować w akcje małych i dużych spółek, w Polsce i za granicą.

Warte zainteresowania są przede wszystkim fundusze pasywne i ETFy. Pozwalają one przy niskich opłatach i bez angażowania czasu uzyskać ekspozycję na tę klasę aktywów.

Są także specjalne wehikuły, również fundusze, ale niedostępne dla szerokiej publiczności, tzw. fundusze private equity. One także inwestują w akcje, natomiast kluczowe dla nich jest uzyskanie dużego pakietu, pozwalającego na kontrolowanie zarządu i działalności spółki. Czasami pojawiają się one w akcjonariacie spółek giełdowych.

Jak grać na giełdzie?

Wielu początkujących inwestorów zadaje sobie pytanie – jak grać na giełdzie? To pytanie nie jest oczywiście bezzasadne. Jest całkiem spora grupa inwestorów, o których można faktycznie powiedzieć, że grają na giełdzie. Grają, czyli obstawiają czy cena w krótkim okresie spadnie czy wzrośnie, zawierają dużo transakcji. Niektórzy zarabiają, niektórzy tracą, ale wszyscy angażują dużo swojego czasu.

Moim celem na tej stronie jest jednak coś innego. Chciałbym pomóc Ci zorganizować swój portfel inwestycyjny tak, aby zminimalizować wysiłek i czas na pilnowanie go, a jednocześnie zapewnić sobie rozsądne zyski. Dlatego, sugeruję nieco inne pytanie – jak inwestować na giełdzie? I na to pytanie postaram się odpowiedzieć poniżej.

Inwestowanie w akcje

Jak już wiesz, kupując akcje, nabywasz część spółki, wraz z określonym pakietem praw. Możesz to zrobić po określonej cenie, wynikającej z aktualnych notowań giełdowych. Z samego takiego faktu nie masz zagwarantowanych żadnych odsetek, ani zwrotu zapłaconej ceny (tak jak przy obligacjach lub lokatach). Jak możesz zarobić na inwestowaniu w akcje?

Dywidendy

Po pierwsze, jako akcjonariusz możesz liczyć na dywidendy.

Są to po prostu zyski, które spółka, decyzją walnego zgromadzenia, wypłaci do swoich akcjonariuszy.

Nie muszą i zazwyczaj nie są to całe zyski za poprzedni rok. Rzadko, ale są też sytuacje kiedy jest to więcej niż zysk za poprzedni rok. Pieniądze z dywidendy trafią po prostu na Twoje konto maklerskie, po rozliczeniu dywidendy.

W praktyce jednak, dywidendy stanowią najczęściej bardzo małą część zysku z posiadania akcji. Poniżej możesz zobaczyć zestawienie dywidend płaconych przez Pekao SA – jedną z najbardziej dywidendowych spółek na GPW. W ostatnich 5 latach stopa dywidendy przekraczała 5%, a więc znacznie więcej niż np. oprocentowanie lokat.

Wzrost ceny akcji

Po drugie, możesz liczyć, że wartość akcji wzrośnie.

Po prostu jeśli za jakiś czas sprzedasz akcje drożej niż cena nabycia, zanotujesz zysk. Oczywiście jest też ryzyko, że zrobisz to po cenie niższej. Notowania akcji odbywają się codziennie (w dni robocze) i każdego dnia może zmieniać się cena. W rezultacie, codziennie możesz zanotować teoretyczny zysk lub stratę, wynikającą ze zmiany wartości akcji, które posiadasz. Ten wynik (zysk/strata) pozostanie teoretyczny, dopóki nie przeprowadzisz faktycznej transakcji sprzedaży.

Dla rozbudzenia apetytu – wykres CD Projekt. To najbardziej spektakularny wzrost dużej spółki na polskiej giełdzie w ostatnich latach. Jeśli ktoś kupił 5 lat temu jej akcje za 1000 zł, dzisiaj byłyby one warte ok. 14 tys. zł.

[aktualizacja luty 2022 – Historia akcji CD Projektu miała ciekawą kontynuację odkąd napisałem te słowa. Cena wzrosła do ponad 400 zł pod koniec 2020 r. Jednak nieudana premiera Cyberpunk 2077 spowodowała, że w kilka tygodnia cena akcji spadła poniżej 200 zł. To była ciekawa lekcja dla wielu inwestorów.]

*Po trzecie, możesz liczyć, że wartość akcji spadnie. „Krótka sprzedaż” jest to technika dla doświadczonych inwestorów, pozwalająca zarabiać na spadkach akcji. Aby to zrobić, inwestor najpierw sprzedaje pożyczone papiery, by po pewnym czasie je odkupić i oddać. Na rozwiniętych rynkach jest to dość popularna technika. W Polsce niestety istnieje tylko teoretycznie – wymaga odrębnej umowy/aneksu z domem maklerskim, a przede wszystkim brakuje akcji dostępnych do pożyczenia.

Gdzie jest ryzyko w inwestowaniu w akcje?

Ponieważ ceny akcji zmieniają się codziennie, codziennie zmienia się także Twój zwrot/strata z inwestycji.

Jednocześnie jest bardzo wiele czynników, które powodują ciągłe zmiany ceny giełdowej. Z jednej strony są to czynniki związane ściśle ze spółką. Np. zmiany biznesowe, lepsze lub gorsze wyniki finansowe, nowe kontrakty itd.

Z drugiej strony, są to czynniki związane z tym jak inwestorzy postrzegają perspektywy gospodarki i branży, w której spółka działa. Do tego dochodzą jeszcze taki elementy jak np. wpływy i odpływy środków z funduszy inwestycyjnych, który wymuszają sprzedaż lub zakupy.

Ogólnie czynników ryzyka, czyli czynników powodujących zmiany ceny akcji jest naprawdę bardzo dużo i są one bardzo nieprzewidywalne. Wszystkie one powodują, że sumaryczne ryzyko inwestowania w akcje jest dość duże, na szczęście zrekompensowane wysokimi oczekiwanymi zwrotami.

Co istotne jednak, akcje między sobą istotnie różnią się ryzykiem. Znacznie mniejsze jest ryzyko inwestowania w duże, przewidywalne spółki, z mocną pozycją na ustabilizowanych rynkach (tzw. blue chips) – w polskich warunkach powiedzmy PZU, Asseco, Cyfrowy Polsat. Odwrotnie, znacznie większe jest ryzyko inwestowania w małe spółki, które nie przynoszą jeszcze zysków, ale mają np. innowacyjny produkt.

Zobacz przykład

Dla zachowania równowagi do nieco wyżej pokazanego wykresu CD Projekt, wykres Jastrzębskiej Spółki Węglowej od chwili debiutu w 2011 r. Cena z debiutu – 136 zł za akcję już nigdy później nie została osiągnięta. Inwestor, który kupił wtedy i sprzedał w 2015 r., kiedy wydawałoby się, że spółki już nic nie uratuje, stracił ponad 90% swojej inwestycji, czyli praktycznie całość. Z drugiej strony, jeśli ktoś inny kupił właśnie w 2015 r. za ok. 10 zł i sprzedał w 2017 r. za ok. 100 zł zarobił 1000%, czyli 10-krotnie pomnożył wartość swojej inwestycji. Tak właśnie może działać giełda (chociaż to raczej skrajny przypadek).

Jak wycenić akcje?

Skoro podstawowym źródłem zwrotu z inwestowania w akcje jest wzrost wartości, pochylmy się nad sposobami oszacowania tej wartości. Na początek, jedno ważne zastrzeżenie. Koniecznie trzeba odróżniać cenę od wartości i wyceny. Ponieważ pojęcia te są często mieszane, przyjmuję tutaj takie, dość umowne, definicje:

• Cena – to aktualna kwota. po której akcje są notowane na giełdzie. Odzwierciedla ona „średnie” wyceny wszystkich inwestorów. Po ile można kupić/sprzedać akcje?
• Wartość – to cena, po której akcje powinny być notowane teraz lub w przyszłości. Ile te akcje są warte?
• Wycena – to proces, w którym starasz się oszacować wartość. Ile te akcje są warte moim zdaniem?

Po co w ogóle wyceniać akcje? Po to, żeby wiedzieć kiedy są tanie i warto je kupić, a kiedy są drogie i warto je sprzedać. Jeśli Twoim zdaniem akcje są warte 10 PLN, a widzisz cenę giełdową 3 PLN, zapewne powinieneś je kupić. Trzeba oczywiście przy tym wziąć pod uwagę pewne dość miękkie czynniki.

Po pierwsze, jak bardzo jesteś pewny/a swojej wyceny? Im większa ta pewność tym bardziej warto zdecydować się na inwestycję. Jeśli jest to bardzo ogólne oszacowanie, nie masz co do niego poczucia pewności, pewnie lepiej się powstrzymać.

Po drugie, nawet jeśli Twoja wycena jest poprawna, inni inwestorzy też muszą tak uznać. Dopiero wtedy cena wzrośnie i uzyskasz zysk.

Dlatego w praktyce inwestycyjnej, w ramach wyceny poszukuje się też katalizatora – zdarzenia, które pozwoli inwestorom zmienić swoje wyceny i przełoży się wzrost ceny akcji. Może to być oczekiwanie na jakieś konkretne zdarzenie np. podpisanie umowy, wypłatę dużej dywidendy. Ale może to też być po prostu oczekiwanie, że wyniki finansowe będą lepsze, niż spodziewa się większość inwestorów.

W praktyce rynkowej, inwestorzy różnymi metodami dochodzą do własnej wyceny. Jeśli aktualna cena jest istotnie poniżej ich wyceny, kupują akcje i czekają, aż cena dojdzie do oczekiwanego przez nich poziomu. Jeśli tak się nie dzieje, dochodzą nowe informacje lub zmienia się ich perspektywa wtedy sprzedają.

Metody wyceny akcji

Jeśli chodzi o metody wyceny akcji, lub inaczej rzecz ujmując oszacowania szans, że cena akcji wzrośnie lub spadnie, są dwie szkoły – analiza fundamentalna i analiza techniczna. Oczywiście w ramach tych szkół, jest jeszcze multum klas, a na koniec każdy inwestor ma i tak swoje indywidualne sposoby i sposób oceny sytuacji.

Analiza fundamentalna to zespół technik i metod, które mają na celu dokładne oszacowanie perspektyw biznesowych spółki.

Analitycy fundamentalni starają się szczegółowo poznać branżę, w której spółka działa, zrozumieć dokładnie jej model biznesowy. Zazwyczaj przygotowują projekcje finansowe i dokładne modele wyceny. Ogólnie ich celem jest przede wszystkim odnalezienie prawdziwej wartości spółki i jej akcji, oczywiście istotnie wyższej niż obecna cena giełdowa. Na rozwiniętych rynkach mogą szukać sytuacji odwrotnej, aby wykorzystać krótką sprzedaż. Liczą, że z czasem wszyscy inwestorzy dojdą do podobnego przekonania i cena akcji wzrośnie.

Przyjmuje się, że analiza fundamentalna powinna być stosowana przy średnim i długim horyzoncie inwestycyjnym, co najmniej kilka miesięcy.

Analiza techniczna koncentruje się przede wszystkim na aktualnych i historycznych cenach.

Analitycy techniczni uważają, że kluczowym sposobem na uzyskanie zwrotu na akcjach jest obserwowanie, przewidywanie i wykorzystywanie trendów. Przyglądają się wykresom, szukając znanych wzorców, obszarów popytu i podaży i historycznych zależności.

Czasami te poszukiwania zbytnio zbliżają się do alchemii i obserwowania faz księżyca, ale podstawowe założenia analizy technicznej, odwołujące się do psychologii inwestorów mają jakieś merytoryczne uzasadnienie. Co najważniejsze, podobno czasem działają.

Na koniec warto podkreślić, że analiza fundamentalna i techniczna absolutnie się nie wykluczają. Wręcz przeciwnie, prawdopodobnie najlepszy efekt daje ich jednoczesne wykorzystywanie.

Więcej o analizie fundamentalnej i technicznej dowiesz się z tego wpisu:

–> Analiza fundamentalna i techniczna

Strategie inwestowania w akcje

Inwestowanie w akcje jest na tyle elastyczne, że pozwala przyjąć dość zróżnicowane strategie. Dzięki temu każdy inwestor może odpowiednio dostosowywać portfel akcyjny do swoich potrzeb, oczekiwań i preferencji.

Inwestowanie w wartość

Dość popularną strategią inwestowania w akcje jest inwestowanie w wartość. Zakłada wyszukiwanie niedowartościowanych akcji (cena<wartość), nabywanie ich i długoterminowe trzymanie w portfelu.

Konieczne w tej strategii jest umiejętne zastosowanie analizy fundamentalnej. Zakłada raczej nabywanie już ugruntowanych spółek, stabilnych i z mocnymi wynikami finansowymi, których cena z różnych, raczej przejściowych powodów spadła poniżej „prawdziwej wartości”. Jest to zwrot z różnicy pomiędzy ceną dziś i wartością dziś. Tak skonstruowany portfel powinien być dobrze zdywersyfikowany wewnętrznie. Powinien obejmować spółki z różnych branż i zapewniać ekspozycję na różne czynniki ryzyka.

Jest to strategii raczej długoterminowa, chociaż można ją stosować także w perspektywie kilku miesięcy. Wtedy konieczny jest jasny katalizator, który zbliży cenę do wartości. W długim okresie, taka strategia może przynieść spektakularne efekty.

W ten właśnie sposób inwestuje Warren Buffett. Oczywiście, musisz „jedynie” umieć dobrać odpowiednie spółki.

Zastosowanie tej strategii wymaga dość dużej inwestycji czasowej na początku (zidentyfikowanie dobrych inwestycji) oraz w regularnych odstępach czasowych (monitoring i wyszukiwanie kolejnych inwestycji). Nie wymaga jednak ciągłego, dokładnego śledzenia rynków i stałego zaangażowania czasowego. Ważną zaletą takiej strategii jest to, że generuje ona niskie koszty transakcyjne. Zawierasz bardzo mało transakcji, więc nie tracisz pieniędzy na prowizje.

Inwestowanie we wzrost

Strategia zakładająca inwestowanie we wzrost polega na wyszukiwaniu spółek, które najlepsze czasy mają jeszcze daleko przed sobą. Przy tej strategii nie jest aż tak istotna cena akcji dziś oraz to czy jest wyższa czy niższa niż jej prawdziwa wartość. Istotne są perspektywy biznesowe, które pozwolą spółce gwałtownie poprawić wyniki. Do oszacowania tych perspektywy ważna jest skuteczna analiza fundamentalna.

Przy tej strategii często stosowana jest też analiza techniczna i podążanie za trendem. Zakłada, że np. skoro cena akcji rosła, to coraz więcej inwestorów dostrzega jej perspektywy i trend będzie kontynuowany.

Inwestowanie we wzrost może być strategią długoterminową, podobną do inwestowania w wartość, ale na innej kategorii spółek. Zazwyczaj jednak jest to strategia krótko i średnio terminowa. Wymaga dobrego czucia rynku i bycia na bieżąco z „najgorętszymi” papierami na giełdzie. Czasem ta strategie to w zasadzie trading – szukanie bardzo krótkoterminowych inwestycji, „granie” na giełdzie.

Inwestowanie w spółki dywidendowe

Jeszcze jedną strategią, o której warto wspomnieć jest inwestowanie w spółki dywidendowe. Zasadniczo, przy inwestowaniu w akcje, większość zwrotu pochodzi ze zmiany ceny. Realizacja takich zysków, wymaga jednak sprzedaży akcji, czyli wyjścia z inwestycji. Jednocześnie są inwestorzy, którzy chcieliby utrzymywać swój portfel w możliwie nie zmienionym składzie, a zależy im na regularnej realizacji zysków. Przykładowo, ktoś kto dysponuje dużymi oszczędnościami, ale już jest np. na emeryturze, potrzebuje bieżących dochodów na pokrywanie kosztów życia.

Najczęściej w takich sytuacjach poleca się obligacje, wypłacające regularne odsetki. Natomiast jeśli ktoś nie chce rezygnować z wyższego potencjału zysku jaki oferują akcje, dobrym rozwiązaniem mogą być akcje dywidendowe. Są to akcje spółek, które wypłacają regularną, wysoką dywidendę. Najczęściej są to spółki dość bezpieczne, przewidywalne z dużymi przepływami pieniężnymi.

Więcej o spółkach dywidendowych i tej strategii dowiesz się z tego wpisu:

–> Akcje dywidendowe – czy warto?

Podsumowanie

Mam nadzieję, że z tego artykułu dowiedziałeś/aś się jak inwestować w akcje. Nie oszukujmy się, nie da się w takiej formie przekazać całości wiedzy. Niemniej jednak, powinieneś opanować podstawy, które pozwolą Ci samodzielnie zbudować część akcyjną Twojego portfela inwestycyjnego.

Jeśli chcesz kupić akcje – tutaj dowiesz się jak to zrobić:

–> Jak kupić akcje?

Jak inwestować w akcje – ostatnie wpisy:

Analiza fundamentalna i techniczna

Akcje dywidendowe – czy warto?